Doświadczenia […] z 1925 roku wykazały, że pomoc samolotów w zwalczaniu szkodników leśnych i polnych nie tylko jest możliwa technicznie, lecz w poszczególnych wypadkach, gdy chodzi o ratowanie trudno dostępnych przestrzeni, jest niezastąpiona.
A. Zdankiewicz*
-
Pomorze 1925 r.
photo/31/31_01.jpgFotografia wykonana przez pluton aerofoto 4. Pułku Lotniczego wykonana w trakcie jednego z pierwszych zabiegów agrolotniczych przeprowadzonych w Polsce • arch. MLP z kolekcji Bogdana J. Kwiecińskiego
-
Potez XV
photo/31/31_06.jpgSamolot liniowy tego typu był pierwszym statkiem powietrznym w Polsce wykorzystanym do zadań agrolotniczych • arch. MLP
-
Breguet XIV
photo/31/31_07.jpgPodczas pierwszych prób w 1925 r. Breguet okazał się lepszy od Poteza w roli samolotu do opylania, toteż w 1927 r. samolotu tego typu użyto do zwalczania szkodnika buraków • arch. MLP
-
Farman F.68 Goliath
photo/31/31_04.jpgSamolot bombowy Farman F-68BN4 Goliath polskiego lotnictwa wojskowego. Samolot tego typu został w 1927 r. otrzymał aparaturę do opylania • arch. MLP
-
Wielkopolska 1927 r.
photo/31/31_08.jpgBreguet XIV użyty do walki z chwościkiem buraczanym. Widoczna aparatura do opylania zamontowana w tylnej kabinie samolotu • NAC sygn. 1-G-2493-3
-
Opylanie plantacji buraków
photo/31/31_09.jpgBreguet XIV w akcji we wrześniu 1927 r. • NAC sygn. 1-G-2493-4
-
Opryskiwanie z ziemi
photo/31/31_05.jpgPoza kilkoma przypadkami zabiegów z powietrza w międzywojennej Polsce stosowano inne metody ochrony lasu. Na zdjęciu strażnicy leśni podczas opryskiwania drzew • NAC sygn. 1-G-2706
-
dyplom Jadwigi Pitulanki
photo/31/31_02.jpgDyplom doktora agronomii nadany J. Pitulance 8 lutego 1938 r. za badania prowadzone z wykorzystaniem samolotu. Promotorem był wybitny botanik prof. Władysław Szafer, w latach 1936–38 rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego • arch. MLP
-
Dornier Do 23
photo/31/31_03.jpgSamoloty tego typu zostały przystosowane do opylania lasów. Fliegerforstschutzverband – specjalna jednostka Luftwaffe – wykorzystała je m.in. do opylania Puszczy Niepołomickiej w 1941 r. • CC BY 2.0 Carl Malamud via Flickr
Początki
Początki wykorzystania samolotów do opylania lasów i upraw w Polsce sięgają lat 20. XX wieku. Po raz pierwszy użyto samolotu liniowego Potez XV do opylania lasów w Nadleśnictwie Mścin (lub Nadleśnictwie Uście) w czerwcu 1925. Następne próby prowadzono z innym typem samolotu liniowego: był to Breguet XIV, mający lepsze od Poteza stateczność i udźwig. Dwa samoloty Breguet XIV o numerach 10.11 i 10.69 przystosowano instalując zbiorniki mieszczące 100 kg, a następnie 200 kg. Te i następne urządzenia powstały w Biurze Technicznym Wojskowego Instytutu Gazowego w Warszawie.
W 1927 r. w nadleśnictwie Włocławek użyto samolotu bombowego Farman Goliath z zamontowanym wewnątrz kadłuba urządzeniem do opylania. Przeciwko barczatce sosnówce rozpylono sprowadzony z Niemiec esturmit (lub esternit), czyli mieszankę arsenianu wapnia z siarczanem miedzi. W tym samym roku zastosowano samoloty Breguet do ochrony upraw buraka cukrowego, urządzenie rozpylające ze zbiornikiem przenoszącym 250 kg proszku zaprojektował płk. Wojnicz-Sianożęcki.
Ponieważ samoloty wojskowe musiały być po wykonaniu zabiegów przywrócone do swoich funkcji militarnych, nie było możliwe optymalne ich przystosowanie do prowadzenia prac agrolotniczych. W Polsce nie powstało żadne prywatne przedsiębiorstwo, które podjęłoby się skonstruowania odpowiedniego sprzętu, chociaż korzyści z wykorzystania lotnictwa w rolnictwie i leśnictwie dostrzegano. Interesującym przykładem doświadczeń z wykorzystaniem samolotu z korzyścią dla rolnictwa były prace dr inż. Jadwigi Pitulanki. Ta pilotka Aeroklubu Krakowskiego prowadziła badania w locie nad przenoszeniem się w powietrzu drobnych owadów, co miało umożliwić kontrolowanie pojawiania się i migracji szkodników roślin.
